Ποδοσφαιρικό ταλέντο: πραγματικότητα ή μύθος;

 Σύμφωνα με το λεξικό: ταλέντο είναι το φυσικό χάρισμα, η εξαιρετική ικανότητα.
 Καθιερωμένη αντίληψη:

Ταλαντούχο είναι το παιδί που υπερέχει έναντι των άλλων παιδιών της ίδιας ηλικίας στην συγκεκριμένη ηλικιακή φάση.
 Πραγματικότητα:
Ταλαντούχο είναι ένα παιδί που συγκεντρώνει σημαντικό αριθμό προϋποθέσεων που θα τον οδηγήσουν στο μέλλον σε υψηλό επίπεδο απόδοσης.

 Το αληθινό ταλέντο μπορεί μέσα στο γήπεδο να εκπληρώσει κατορθώματα που άλλοι παίκτες δεν
μπορούν.

 Τα κριτήρια στο ποδόσφαιρο για να χαρακτηρίσουμε ένα παιδί ως ταλέντο είναι:
1. Τεχνική τελειότητα
2. Ταχύτητα
3. Αγωνιστική ευφυία και δημιουργικότητα
4. Προσωπικότητα

 Το ταλέντο χαρακτηρίζεται από 4 ιδιότητες-κριτήρια:
1. Προέρχεται από γενετικά κληρονομούμενες δομές (έχει τα κατάλληλα γονίδια).
2. Σε πρώιμο στάδιο δεν είναι εμφανές (πολλές φορές παραμένει κρυφό), αλλά υπάρχουν ενδείξεις που επιτρέπουν σε ειδικούς να αναγνωρίσουν την ύπαρξη του ταλέντου, προτού εκδηλωθεί σε εξαιρετικά επίπεδα απόδοσης.
3. Το ταλέντο περιορίζεται σε συγκεκριμένο τομέα.
4. Η εξαιρετική ικανότητα που παρουσιάζει το παιδί δεν είναι προϊόν εκπαίδευσης ή εντατικής εξάσκησης.

 Η ευκολία απόκτησης κάποιας δεξιότητας μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες όπως:
1. Τα κίνητρα
2. Η προσωπικότητα
3. Οι πρότερες μαθησιακές εμπειρίες που του δίνουν γνώσεις, ιδέες, δεξιότητες και αυτοπεποίθηση.

 Ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι φαινομενικοί δομικοί δείκτες ιδιαίτερων ικανοτήτων θα πρέπει να
ερμηνεύονται με μεγάλη προσοχή.
 Ορισμένες ατομικές διαφορές στη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου, είναι το αποτέλεσμα
διαφορών στις εμπειρίες και όχι το βασικό αίτιο.
 Οι πρώιμες ικανότητες δεν συνιστούν απόδειξη ύπαρξης ταλέντου εκτός και αν αυτό εκδηλωθεί
απουσία ειδικών ευκαιριών μάθησης.
 Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα στοιχεία περί ξεχωριστών πρώιμων επιτευγμάτων χωρίς υπέρμετρη
γονική υποστήριξη και ενθάρρυνση.
 Ο διαφορετικός βαθμός προσοχής σε ερεθίσματα είναι σημαντικός παράγοντας καθορισμού των
διαφορών στις ικανότητες μεταξύ των παιδιών.
 Διαφορές στην ταχύτητα ή στην ευκολία απόκτησης γνώσης θα μπορούσαν να αντικατοπτρίζουν
κάποιο συγκεκριμένο ταλέντο μόνο εάν έχουν αποκλειστεί άλλες επιρροές.
 Ο ρόλος της εξάσκησης και όχι του χαρίσματος επιβεβαιώνεται και από τα επιτεύγματα που είναι
σπάνια σε μια κουλτούρα και συνήθη σε κάποια άλλη.
 Όπως πολλά επιστημονικά κατασκευάσματα, το ταλέντο δεν είναι άμεσα αντιληπτό αλλά συναγόμενο.

 Παράμετροι που μπορεί να επηρεάσουν τις ικανότητες των παιδιών:
1. Πρότερη γνώση που σχετίζεται με δεξιότητες.
2. Προσοχή, συγκέντρωση και απόσπαση προσοχής.
3. Ενδιαφέροντα και αποκτώμενες προτιμήσεις.
4. Τα κίνητρα.
5. Αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία.
6. Άλλες πτυχές της ιδιοσυγκρασίας και της προσωπικότητας.
7. Ενθουσιασμός και ενεργητικότητα.
8. Κούραση και άγχος.
Επίδραση επίσης ασκούν οι διαφορές:
1. στις ευκαιρίες και στις εμπειρίες,
2. στην καταλληλότητα της εκπαίδευσης και στην αποτελεσματικότητα της μάθησης.

 Ακόμα και για όσους πιστεύεται ότι είναι ιδιαίτερα ταλαντούχοι στον αθλητισμό, στη μουσική, στα μαθηματικά ή στο σκάκι, αυτό είναι αποτέλεσμα μακρών περιόδων καθοδήγησης και εξάσκησης (οι έρευνες δείχνουν ότι όταν συμπληρωθούν τα 10 έτη εκπαίδευσης για κάθε παιδί τότε μπορούμε
συγκριτικά να βγάλουμε ακριβή συμπεράσματα).

 Είναι απαραίτητο να δίνεται σημαντική βοήθεια και ενθάρρυνση σε όλους, για να διατηρήσουν το
απαραίτητο επίπεδο εξάσκησης για να γίνουν εξπέρ.

Οι παράγοντες που καθορίζουν την εξέλιξη του ποδοσφαιριστή είναι:
1. οι ευκαιρίες
2. οι προπαρασκευαστικές εμπειρίες
3. η ενθάρρυνση
4. η υποστήριξη
5. τα κίνητρα
6. η αυτοπεποίθηση
7. η επιμονή
8. η κατευθυνόμενη επικέντρωση σ’ έναν μοναδικό στόχο.
Σ’ αυτές τις επιδράσεις θα πρέπει να προστεθούν και:
1. οι διαφορές στην ποιότητα της διδασκαλίας
2. η απόδοση της επιλεγόμενης μεθόδου εξάσκησης
3. ο βαθμός ενθουσιασμού.
 Τα υψηλά επίπεδα απόδοσης πάντα απαιτούν μακροχρόνια και εντατική εξάσκηση.
 Ακόμα και άτομα που δεν θεωρούνται ότι έχουν κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο μπορούν με την εξάσκηση να φτάσουν σε υψηλά επίπεδα επιτυχίας που είναι εφικτά μόνο από τα υποτιθέμενα χαρισματικά άτομα.

Το αληθινό ταλέντο συχνά είναι κρυμμένο.
Οι παίκτες-ταλέντα δεν βρίσκονται στις γωνίες των δρόμων. Οι
επαγγελματίες ανιχνευτές ταλέντων πολλές φορές αναγκάζονται να εξαντλήσουν κάθε μέθοδο για να
ανακαλύψουν τέτοιους παίκτες.
Ένας εξαιρετικός ποδοσφαιριστής είναι αποτέλεσμα 20% ταλέντου και 80% σκληρής δουλειάς (ΕΠΟ-UEFA).
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της UEFA και της FIFA, μόλις το 1 με 2% των ποδοσφαιριστών
παγκοσμίως είναι επαγγελματίες και η ζωή τους εξαρτάται από το παιχνίδι, με κάποιους από αυτούς να απολαμβάνουν ιδιαίτερες πολυτέλειες.

Θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι στην Ελληνική πραγματικότητα θεωρούνται πολλές φορές ταλαντούχα παιδιά που έχουν πρόωρη βιολογική ανάπτυξη, με αποτέλεσμα να στερούν χρόνο συμμετοχής και καθοδήγησης από τα πραγματικά ταλαντούχα. Επίσης, η πρόωρη εξειδίκευση σε θέσεις, τακτικές και προπόνηση φυσικής κατάστασης περιορίζουν την πολύπλευρη ανάπτυξη του ταλέντου.

Λίγα λόγια διάσημων για το ταλέντο:
«Το ταλέντο είναι στις επιλογές.»
Robert De Niro, 1943-, Αμερικανός ηθοποιός
«Το ταλέντο πετυχαίνει έναν στόχο που κανένας άλλος δεν μπορεί να πετύχει. Η ιδιοφυΐα πετυχαίνει έναν στόχο που κανένας άλλος δεν μπορεί να δει.»
Άρθουρ Σοπενχάουερ, 1788-1860, Γερμανός φιλόσοφος

«Δεν υπάρχει αυτό που λένε μεγάλο ταλέντο χωρίς μεγάλη δύναμη θέλησης.»
Μπαλζάκ, 1799-1850, Γάλλος συγγραφέας

«Ταλέντο είναι η ικανότητα να κάνουμε κάτι που κανένας δεν μας έχει μάθει.»
«Είμαι σίγουρος για τον εαυτό μου ότι δεν διαθέτω ιδιαίτερα ταλέντα. Η περιέργεια, η εμμονή και η πεισματική υπομονή, συνδυασμένα με αυτοκριτική, με οδήγησαν στις ιδέες μου.»
Albert Einstein

 Ύλη σχολής προπονητών ΕΠΟ-UEFA.
 Περίληψη και προσαρμογή από το άρθρο του Χρήστου Γεωργίου στο site www.alfavita.gr

Ο τίτλος του άρθρου είναι «Δεν υπάρχουν εκ γενετής ταλέντα και ΄΄ παιδιά θαύματα ΄΄».

Σιδηρόπουλος Βασίλης Καθηγητής Φυσικής Αγωγής

 Προπονητής ποδοσφαίρου