Η ταχύτητα ενέργειας - Ανάπτυξη δημιουργικών παικτών

Η ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΠΑΙΚΤΩΝ 

Η ταχύτητα ενέργειας είναι σήμερα η μαγική λέξη του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Εκτός από τα φυσικά συστατικά της ταχύτητας, όπως η εκκίνηση και η τελική ταχύτητα, όλοι οι παίκτες πρέπει πάντα να παίρνουν γρήγορες αποφάσεις στο γήπεδο.
Η αναγνώριση των αγωνιστικών καταστάσεων και η εξαγωγή των σωστών συμπερασμάτων καθορίζει την ποιότητα των λύσεων. Πως εκπαιδεύουμε όμως αυτές τις δεξιότητες;

Η ταχύτητα ενέργειας είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της επιτυχίας στο σύγχρονο ποδόσφαιρο

Ποια επιμέρους στοιχεία συνθέτουν την ταχύτητα ενέργειας 
Κατά βάση, συνδυάζονται οι γνωστικές με τις κινητικές απαιτήσεις ταχύτητας. Η πρόκληση είναι να καταγράψουμε τις αντιληπτές πληροφορίες που σχετίζονται με μια συγκεκριμένη κατάσταση του παιχνιδιού, να «σκανάρουμε» όπως λέμε το γήπεδο. Από την «σκαναρισμένη» αυτή εικόνα θα πρέπει να κρατήσουμε το κομμάτι της εκείνο που είναι σημαντικό για την απόφασή που θα πάρουμε στην επόμενη φάση. Ανάλογα με το πόσο γρήγορα αυτές οι εντολές και οι συνδέσεις (συνάψεις) μπορούν να μεταφερθούν από τον εγκέφαλο στους εκτελούντες μύες, π.χ. τον συντονισμό των ματιών-ποδιών, ο παίκτης μπορεί να εκτελέσει τις κινήσεις.

Έτσι μπορούμε να ξεχωρίσουμε 4 φάσεις:

1. Φάση αντίληψης 
Εδώ η κατάσταση του παιχνιδιού αφού «σαρωθεί» αξιολογείται με βάση τις υπάρχουσες τακτικές γνώσεις, προκειμένου να αντληθούν οι επιλογές δράσης και τελικά η πιο κατάλληλη απόφαση.

 Για παράδειγμα, ένας κεντρικός μέσος, 6, αντιλαμβάνεται ότι o κεντρικός αμυντικός του είναι σε θέση να προωθήσει με οδήγημα την μπάλα, αφού παρατηρήσει (πλευρική τοποθέτηση, ματιά πάνω από τον ώμο) την θέση συμπαικτών, αντιπάλων δημιουργεί χώρο για να τον διευκολύνει . 

2. Φάση πρόβλεψης 
Οι καλοί παίκτες προβλέπουν το επόμενο βήμα (την κίνηση) του αντιπάλου. Αυτό σημαίνει ότι η επόμενη αγωνιστική κατάσταση ή η επόμενη μεταβίβαση του αντιπάλου αναμένεται. Αυτή η ικανότητα είναι πολύ χρήσιμη ειδικά κατά τα αμυντικά καθήκοντα.

 π.χ. αμυντικά, εάν ο 6 μας "διαβάζει" το παιχνίδι του αντιπάλου (κεντρικού αμυντικού) και έτσι αντιδρά πιο γρήγορα σε αυτή την κατάσταση από τον αντίπαλό του και μπορεί να συνδυάσει αυτό το πλεονέκτημα (φυσικό και γνωστικό) ταχύτητας με σκοπό να κερδίσει την μπάλα.
Αυτή η φάση μπορεί να περιγραφεί ως μια «τακτική αξιολόγηση», στην οποία ο παίκτης αξιολογεί αυτό που γίνεται αντιληπτό, σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου και προετοιμάζει αποφάσεις, π.χ. αντιπάλους που μετατοπίζονται έντονα, αμυντικές αποστάσεις, χώρος μπροστά τους κ.λπ.
 Στο παράδειγμα μας(Σχήμα Β), το 6, αναγνωρίζει τον κάθετο χώρο μπροστά του και προσφέρεται στον κενό χώρο με ανοιχτή τοποθέτηση, μετά από ξεμαρκάρισμα, αυξάνοντας έτσι την απόσταση στον αντίπαλο και απαιτώντας το πέρασμα της μπάλας στο εξωτερικό του πόδι για να έχει μια επιτυχημένη πρώτη επαφή προς την αντίπαλη εστία.

3. Φάσης απόφασης 
Αφού η κατάσταση έχει σαρωθεί και τακτικώς εκτιμηθεί ή προβλεφθεί, υπάρχουν δυνατές εναλλακτικές λύσεις για τον παίκτη να ενεργήσει και ως εκ τούτου να παρθούν αποφάσεις. Παίζω «1 εναντίον 1» ή ψάχνω για το «ένα-δύο» στην πτέρυγα; Προτιμώ μια κάθετη μεταβίβαση στον ακραίο επιθετικό που «σταυρώνει» ή μια σίγουρη μεταβίβαση στον ακραίο αμυντικό που προωθείτε.

Στη διαδικασία μας, ο κεντρικός παίκτης έχει τώρα πολλές επιλογές: 
Γρήγορο οδήγημα στην αλυσίδα των 4 όταν μπορεί να κινηθεί και να υποδεχθεί την μπάλα στους ενδιάμεσους χώρους (τακτική Messi, ο Messi προσπαθεί να υποδέχεται την μπάλα σε κίνηση, όταν έχει αναπτύξει ήδη ταχύτητα) Παίζει πίσω στον κεντρικό αμυντικό, αν ο αντίπαλος 6 μαρκάρει στενά και δεν τον αφήνει να έρθει σε «ανοικτή» θέση. Στο Σχήμα C, ο 6 καταφέρνει να υποδεχθεί την μπάλα σε «ανοιχτή» θέση και να βάλει το αντίπαλο 6 στην πλάτη, με την δεύτερη του επαφή να μεταβιβάσει κάθετα και στη συνέχεια να προσφερθεί σε νέα θέση. 

4. Φάση εκτέλεσης 
Εδώ ο παίκτης εκτελεί την ενέργεια που έχει αποφασίσει. Η τεχνική, η ταχύτητα και η ακρίβεια του παίκτη παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επιτυχημένη κατάληξη αυτής της επιλογής.
 Εδώ ο παίκτης αποφασίζει να οδηγήσει γρήγορα πάνω στην αλυσίδα των 4 για να ασκήσει πίεση και να «αγχώσει την άμυνα». Ανάλογα με την κίνηση των επιθετικών,
τους «διαδρόμους», τη δυνατότητα τελικής ενέργειας, επαναλαμβάνεται πάλι η ίδια νοητική διαδικασία.

Φυσικά, ο παίκτης έχει μόνο ένα κλάσμα του δευτερολέπτου για αυτές τις διαδικασίες. Οι παίκτες παγκόσμιας κλάσης όπως η Messi ή ο Iniesta είναι τα καλύτερα παραδείγματα για το πώς η δημιουργικότητα και η ταχύτητα ενέργειας μπορούν να εκφραστούν στο ανώτατο επίπεδο. Οι ενέργειές τους είναι ταχύτατες, τεχνικά ακριβείς και απρόβλεπτες. Αυτή η ικανότητα μπορεί να συνοψιστεί με τον γενικό όρο "αγωνιστική ευφυία και δημιουργικότητα” ( ικανότητα δηλαδή λήψης αποφάσεων υπό πίεση, χρησιμοποιώντας την καλύτερη τεχνική και τακτική για την συγκεκριμένη αγωνιστική κατάσταση).

Ο ποδοσφαιριστής καλείται να παίρνει αποφάσεις 

Ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου αποτελείται από αμέτρητες μεμονωμένες και πολύπλοκες αποφάσεις που τελικά καθορίζουν αν κερδίζετε ή χάνετε, φυσικά ανάλογα με τις τεχνικές σας ικανότητες. Η καλύτερη απόφαση δεν αξίζει τίποτα αν η εκτέλεση είναι ασαφής και η μπάλα δεν φτάνει.

Δημιουργείται το ερώτημα, ποιο είναι το καλύτερο; Έγινε μια λανθασμένη απόφαση γρήγορα ή μια αργή απόφαση; Με το γρήγορο, ίσως μπορώ να εκπλήξω τον αντίπαλό μου επειδή η απόφαση και η εκτέλεση είναι πολύ υψηλής ποιότητας. Και ακριβώς εκεί βρισκόμαστε στην καρδιά του θέματος: οι αποφάσεις που οδηγούν στον στόχο, στην περίπτωσή μας, τη δημιουργία ευκαιριών και την επίτευξη σκοπών, είναι σωστές αποφάσεις. Επομένως, στο ποδόσφαιρο, το οποίο γίνεται όλο και πιο γρήγορο, είναι απαραίτητο να συνδεθούν οι γνωστικές με τις τεχνικές διαδικασίες.

                                                                                               Βασίλης Σιδηρόπουλος 

                                                                                      Καθηγητής Φυσικής Αγωγής  

                                                                  Προπονητής και αναλυτής ποδοσφαίρου