Η Αστική Σχολή Κολινδρού (1850-1915). Ένας φωτεινός φάρος μόρφωσης στην Τουρκοκρατούμενη Μακεδονία

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΚΟΛΙΝΔΡΟΥ.

Σε μια κατάμεστη αίθουσα στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Κολινδρού πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 20-11-2022 η 39η κατά σειρά εκδήλωση της Ομάδας Επιστημόνων Κολινδρού, σε συνεργασία με τον Δημοτικό Φορέα Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΔΗ.ΦΟ.Π.Α.Ο.Υ.Π.) του Δήμου Πύδνας Κολινδρού που θέμα είχε: "Η Αστική Σχολή στο Κολινδρό και κατ' επέκταση στη περιοχή της Πιερίας (1850-1915)"

Ο ομιλητής της εκδήλωσης Αθανάσιος Καραβέργος, Διδάκτορας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Υποδ/ντής Επαγγελματικών Σχολών ΟΑΕΔ Κατερίνης, αναφέρθηκε  στην αρχή για την μορφή οργάνωσης των σχολείων στη Βόρεια  Ελλάδα την περίοδο 1850-1915, καθώς Αστικές Σχολές υπήρχαν και στην ευρύτερη  περιοχή  όπως τη Θεσσαλονίκη αλλά και το Μοναστήρι.

Ειδικά  για την Αστική Σχολή Κολινδρού η οποία στεγάστηκε στο ιστορικό κτίριο  που  έγινε και η διάλεξη, είπε  ότι  τα υπάρχοντα αρχεία  χρονολογούνται από την περίοδο του τέλους του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου καθώς τα προηγούμενα καταστράφηκαν με την  επανάσταση του Κολινδρού το 1878.

Η Αστική Σχολή  Κολινδρού λειτούργησε ως εξατάξιο  μικτό σχολείο για να χωριστεί το 1907 και τα κορίτσια να μεταφερθούν στο Παρθεναγωγείο της κωμόπολης.

Οι Αστικές Σχολές την Πιερία (Κατερίνης, Κολινδρού και Λιτοχώρου) προσέφεραν στους μαθητές υψηλού επιπέδου μόρφωση. Τα βιβλία και τα προγράμματα σπουδών ήταν ίδια με εκείνα των καλά οργανωμένων Αστικών Σχολών στα μεγάλα Αστικά Κέντρα όπως η Θεσσαλονίκη και η Σμύρνη. Και στις τρεις Αστικές Σχολές του Νομού Πιερίας  γινόταν η μύηση των μαθητών στα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη, και δινόταν ιδιαίτερη έμφαση  στη σωστή χρήση του γραπτού και προφορικού λόγου με διδασκαλία τόσο της αρχαίας όσο και της νέας ελληνικής γλώσσας.

Τα επαγγέλματα των γονέων σύμφωνα με τα αρχεία της Αστικής Σχολής Κολινδρού  ήταν του αγωγιάτη, γεωργού, εργάτη, παντοπώλη. Λίγοι ήταν οι ιερείς, δημόσιοι υπάλληλοι ή οι ασχολούμενοι με την τέχνη. Η απουσία επαγγέλματος γονέα δηλοί την απουσία του από τη ζωή. Γενικά το κοινωνικό προφίλ των περισσότερων παιδιών του Κολινδρού αντιστοιχεί σε αγροτικά  και κατώτερα στρώματα.

Η μελέτη δείχνει ότι χρόνο με το χρόνο αυξάνονταν ο αριθμός των μαθητών στην Αστική Σχολή του Κολινδρού. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 1903-1904 είχαν εγγραφεί 225 παιδιά, ενώ το 1904-1905 είχαν εγγραφεί 303 παιδιά και το επόμενο σχολικό έτος 409 παιδιά.

Η μελέτη και η καταγραφή  των στοιχείων δείχνει ότι οι  δάσκαλοι του Κολινδρού  επεδείκνυαν  διάθεση και ζήλο στο εκπαιδευτικό τους έργο. Η εκπαίδευση ήταν αυστηρή και δεν δίσταζαν να αφήνουν παιδιά στην ίδια τάξη. Οι τιμωρίες για τους απείθαρχους ήταν αυστηρές με την επιβολή κυρώσεων όπως οι αποβολές, η παρακολούθηση των μαθημάτων σε ορθοστασία κ.α.

Τα μαθήματα που διδάσκονταν εκτός των ελληνικών ήταν μαθηματικά, φυσική, ιστορία και θρησκευτικά. Από το έτος 1897-1888 καθιερώθηκε στην 6η τάξη η διδασκαλία της Γαλλικής γλώσσας για δύο ώρες την εβδομάδα, καθώς και της τουρκικής, καθώς η περιοχή ήταν ακόμη υπόδουλη στους Τούρκους.

Η οθωμανική διοίκηση είχε παρεμβατική πολιτική στα εκπαιδευτικά θέματα των Ορθοδόξων, αλλά κατά την τελευταία περίοδο της οι ελληνικές κοινότητες  είχαν εξασφαλίσει πολλά προνόμια. Η διδακτική ύλη ελέγχονταν και κατευθύνονταν από το Πατριαρχείο.

Σύντομη παρέμβαση επίσης έκανε ο καθηγητής Δημήτριος Λιναράς, ο οποίος  ερεύνησε τα αρχεία του Ημιγυμνασίου Κολινδρού της εποχής εκείνης που λειτούργησε ως συνέχεια της Αστικής Σχολής  και σχολίασε την διαδοχική πορεία των μαθητών από την πρωτοβάθμια στη δευτεροβάθμια πλέον εκπαίδευση.

Στον ομιλητή προσφέρθηκε από τον εκπαιδευτικό Κώστα Βουδριά το αξιόλογο σύγγραμμα "Λαογραφικά και γλωσσικό ιδίωμα του Κολινδρού" έργο του ιδίου (Βουδριά) και του αείμνηστου Γιώργου Τσαμπούρη.

Παρόντες στην εκδήλωση ήταν η Αντιπεριφερειάρχης Σοφία Μαυρίδου, ο από τον Κολινδρό καταγόμενος βουλευτής Φώντας Μπαραλιάκος, ο Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Κολινδρού και π. Δήμαρχος  Θωμάς Σολοποτιάς, o Πρόεδρος του Δημοτικού Φορέα Πολιτισμού και Αθλητισμού του Δήμου Πύδνας Κολινδρού Κων. Πλασταράς, ο ιερέας του Ιερού Ναού Αγίας Θεοδώρας  Κολινδρού Πατήρ Χρήστος Παπαΐωάννου, ο πρόεδρος της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας Δημήτρης Λακασάς, ο καθηγητής του ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης Δημήτρης Παπακώστας, ο πρόεδρος της κοινότητας Καταχά Ευστ. Ακριτίδης, οι διευθυντές των Δημοτικών Σχολείων της κωμόπολης  Μαρία Πάσχου και Δημήτρης Χλεμές και πλήθος κόσμου.

Την όλη εκδήλωση παρουσίασε ο Βασίλης Τραούδας, Συντονιστής της Ομάδας Επιστημόνων Κολινδρού.